การรัดหน้าอกในผู้ชายข้ามเพศ

การผ่าตัดหน้าอกเป็นการผ่าตัดเพื่อการข้ามเพศประการหนึ่ง การผ่าตัดให้ได้ผลดี มีความสวยงาม ต้องอาศัยประสบการณ์ของศัลยแพทย์ และการดูแลก่อนและหลังผ่าตัดที่เหมาะสมโดยบุคลากรที่เกี่ยวข้อง แต่การผ่าตัดเพื่อการข้ามเพศ ยังไม่ได้รับการสนับสนุนค่าใช้จ่ายจากภาครัฐ ดังนั้นผู้ชายข้ามเพศจำนวนมาก จึงเลือกที่จะใช้การรัดหน้าอกเพื่อทำให้หน้าอกแบนราบ ระหว่างรอค้นหาคุณหมอและสถานพยาบาลที่ใช่ และรอเก็บเงินให้เพียงพอสำหรับการผ่าตัดสำคัญที่จะเปลี่ยนชีวิตครั้งนี้

การรัดหน้าอกเป็นเรื่องที่พบบ่อยในสังคมทั่วโลก ไม่ได้จำกัดเฉพาะผู้ชายข้ามเพศ ผู้หญิงโดยกำเนิดก็อาจจะรัดหน้าอก เช่น ในเด็กหญิงที่เข้าสู่ช่วงวัยรุ่นก่อนเพื่อน เมื่อนมนำเพื่อน เพื่อนล้อเพราะเห็นความแตกต่าง ก็ทำให้เด็กๆ ไม่มีความสุข (ก่อนจะเป็นสาวทันกันหมดแล้วล้อกันเรื่องนมเล็กแทน) เหมือนกับผู้ชายโดยกำเนิดบางคนที่มีโรค มีอาการ gynecomastia หรือมีหน้าอกแบบผู้หญิงการรัดหน้าอกให้ดูแบนราบ ก็จะช่วยให้หญิงชายโดยกำเนิดเหล่านี้ปลอดภัยจากการถูกทำร้ายโดยสังคมที่ไม่ยอมรับความแตกต่างได้

ข้อดีข้อเสีย ผลข้างเคียง และความเสี่ยงจาการรัดหน้าอก

• ขึ้นอยู่กับว่ารัดแน่นมากน้อยแค่ไหน และรัดไปที่หน้าอกอย่างเดียวหรือส่งแรงกดไปบริเวณอื่นที่อาจจะได้รับอันตรายด้วย
• หากรัดแน่นไป อาจส่งผลให้ปวดหน้าอก ปวดหลัง ปวดไหล่ ปวดท้อง ทำให้ท่าทางผิดปกติ จากการโน้มไหล่มาด้านหน้าหรือหลังค่อม
• กล้ามเนื้อบางจุดอาจจะถูกรัดไม่ให้ขยับ ทำให้กล้ามเนื้อฝ่อลีบ
• การรัดที่แน่นมากก็อาจหายใจไม่สะดวก ทำให้เหนื่อยง่าย เพราะกล้ามเนื้อหน้าอก กล้ามเนื้อซี่โครงและกระบังลมต้องทำงานหนัก ร่างกายแลกเปลี่ยนอากาศเสียออกจากกระแสเลือดไม่ทัน
• รัดแน่นไปมากๆ บางรายอาจจะมีกระดูกซี่โครงหักได้ มีการศึกษาในชายข้ามเพศ 1800 คน พบว่ารายงานกระดูกซี่โครงหักถึง 2.8% หรือ 50 คนเลยทีเดียว
• ในรายที่เนื้อหน้าอกใหญ่ๆ อาจจะมีปัญหาผื่นที่ผิวหนัง ความอับชื้นทำให้ติดเชื้อราได้ตามรอยพับใต้ราวนม ทำให้ร้อน คัน ส่งกลิ่นไม่พึงประสงค์ได้

การรัดหน้าอกที่เหมาะสมควรเป็นอย่างไร

• สังเกตอาการที่ไม่พึงประสงค์ใดๆ แปลว่าควรต้องมีการปรับเปลี่ยนวิธีการรัดหน้าอก แล้วลองดูว่าอาการดีขึ้นไหม ถ้าอาการไม่ดีนั้นยังอยู่ อย่าลังเลที่จะมาปรึกษาแพทย์
• หลีกเลี่ยงวัสดุบางอย่างที่ไม่เป็นมิตรกับผิวหนังและหน้าอกข้างใต้ เช่น การพันแน่นๆ ด้วยผ้าพันแผล, เทปซ่อมท่อประปาหรือพลาสติกห่ออาหาร

หลักการสำคัญของการรัดหน้าอก เหมือนกับการใช้ยาหรือสารแปลกปลอมใดๆ คือใช้แต่น้อย เท่าที่จำเป็น และหยุดเมื่อหมดข้อบ่งชี้ การรัดหน้าอก ก็ควรรัดแค่เท่าที่จำเป็น จากการศึกษาพบว่าการให้มี "วันพัก" คือไม่รัดหน้าอกทุกวัน สัมพันธ์กับผลเสียต่อสุขภาพที่ลดลง อาจจะแนะนำง่ายๆ ดังนี้

• ในหนึ่งวันไม่ควรรัดเกิน 8 ชั่วโมง
• เมื่ออยู่บ้านไม่มีใครเห็น ควรปลดปล่อยหน้าอกออกมาหายใจบ้าง จะได้หายใจได้เต็มปอด แห้งเย็นไม่อับชื้น
• เมื่อผ่าตัดหน้าอกออกเป็นที่พอใจ หรือใช้ฮอร์โมนเพศชายจนหน้าอกเล็กลงบ้างแล้ว ควรลดหรืองดเว้นการรัดหน้าอก

การรัดหน้าอกมีผลดีต่อสุขภาพใจ ถ้าสุขภาพใจไม่ดี สุขภาพกายก็ย่อมไม่ดี ดังนั้น สุดท้ายแล้วเราจึงต้องมาช่วยกันหาจุดสมดุลเพื่อสุขภาพของคนข้ามเพศ

ที่มา : คลินิกศัลยกรรมเพื่อการข้ามเพศ รพ.จุฬาลงกรณ์
https://bit.ly/3Dq29i1