ภาวะมาลาเรียขึ้นสมอง

โรคมาลาเรียเกิดจากการที่ยุงก้นปล่องเพศเมียเป็นพาหะนำโรค เข้าสู่ร่างกายหลังจากปล่อยเชื้อเข้าสู่ร่างกายจะพัฒนาทำให้เกิดเป็นโรคมาลาเรียทำ ให้มีไข้สูง และภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงคือ “ภาวะมาลาเรียขึ้นสมอง” ซึ่งถือว่าเป็นภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญของการติดเชื้อมาลาเรีย โรคมาลาเรียเกิดจากเชื้อที่เรียกว่าพาสโมเดียม มี 4 ประเภทได้แก่

1. เชื้อมาลาเรียพลาสโมเดียมฟัลชิปารัม
2. เชื้อมาลาเรียพลาสโมเดียมไวแวกซ์
3. เชื้อมาลาเรียพลาสโมเดียมมาลาเรอิ
4. เชื้อมาลาเรียพลาสโมเดียมโอวาเล

ซึ่งในทั้งหมดเชื้อมาลาเรียชนิดฟัลซิปารัม เป็นเชื้อที่มีความรุนแรงสุด ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนในหลายระบบจนถึงอาการทางสมองและทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้

ภาวะร้ายแรงจากโรค
เมื่อเชื้อเข้าสู่ร่างกาย จะส่งผลให้ความดันในสมองเพิ่มขึ้น มีพฤติกรรมสับสน ภาวะเพ้อ เกิดอาการชักเกร็ง ระบบไหลเวียนของเลือดบกพร่อง อาการร่วมที่พบได้ เช่น ตับโต ตัวเหลือง ปอดมีน้ำคั่ง ไตวาย น้ำตาลในเลือดต่ำ มีเลือดออก หรือความดันตก

การวินิจฉัย

1. การตรวจหาเชื้อในเลือด จะเป็นวิธีที่ยืนยันการวินิจฉัยได้ดีที่สุด
2. ประเมินอาการอย่างใกล้ชิดและให้ยารักษาตามชนิดของเชื้อ
3. หากมีไข้สูงหลังกลับจากพื้นที่เสี่ยงให้รีบพบแพทย์

ในผู้ป่วยมาลาเรียอาจจะมีลักษณะอาการทางจิต เช่น หวาดระแวง หลงผิด บุคลิกภาพเปลี่ยน เห็นภาพหลอน ภาวะสับสน ซึมเศร้า จะเจอในช่วงที่กำลังจะหายจากโรค หรือช่วงที่ขณะให้ยารักษามาลาเรียบางชนิด เนื่องจากภาวะมาลาเรียขึ้นสมองถือเป็นภาวะฉุกเฉินถ้าได้รับการยืนยันการวินิจฉัย ผู้ป่วยควรจะได้รับการรักษาที่รวดเร็ว เหมาะสม และคอยสังเกตภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ที่มีผลต่อการเสียชีวิต ของผู้ป่วยได้

ที่มา : สถาบันประสาทวิทยา กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข
https://pr.moph.go.th/?url=pr/detail/2/02/177745