ตับอักเสบจากการใช้ยา

ตับ อวัยวะสีน้ำตาลแดงเหมือนคอนโดมิเนียมแปดหลังเรียงตัวกันเป็นรูปสามเหลี่ยมมีน้ำหนักประมาณ 1.5 กิโลกรัม หรือประมาณ 10 % ของน้ำหนักตัว แบ่งง่ายๆ คือ ตับซีกซ้าย ตับซีกขวา โดยตับซีกขวาครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 80% ของตับทั้งหมด ตับวางตัวอยู่ในช่องอกด้านขวาโดยมีกระดูกซี่โครงเป็นกำแพงปกป้องตับ ทำหน้าที่สร้างสารอาหาร (โปรตีน ไขมัน และคาร์โบไฮเดรต) สร้างน้ำดี สร้างภูมิต้านทาน นอกเหนือจากนั้นตับยังมีหน้าที่ทำลายพิษทั้งหลายที่เข้าสู่ร่างกาย เช่น ยา สารเคมี แอลกอฮอล์ ดังนั้นภาวะใดๆ ก็ตามที่ทำให้ตับอักเสบก็ย่อมทำให้หน้าที่ดังกล่าวเบื้องต้นบกพร่องหรือทำไม่ได้

ตับอักเสบ หมายถึง โรคที่เกิดจากเซลล์ของตับมีอาการอักเสบหรือบาดเจ็บ หรือถูกทำลายจนส่งผลให้การทำงานของตับผิดปกติ ซึ่งเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ สำหรับในประเทศไทยที่พบบ่อย คือ การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ การดื่มแอลกอฮอล์ ยา และสารพิษ อาหารเสริม สมุนไพร โดยยาในท้องตลาดไม่ต่ำกว่า 1,000 ชนิด สามารถทำให้ตับอักเสบได้ และอาการตับวายเฉียบพลันมักเกิดจากยา โดยเฉพาะพาราเซตามอล

สาเหตุของตับอักเสบจากยาที่พบบ่อย

• ยาปฏิชีวนะ ยารักษาวัณโรค ยาต้านเชื้อรา
• ยาบรรเทาอาการ เช่น พาราเซตามอล
• สมุนไพร อาหารเสริม และไวตามิน

ผลเสียที่เกิดจากตับอักเสบ

• ตับอักเสบเฉียบพลัน
• ตับวาย
• ตับอักเสบเรื้อรัง
• ตับแข็ง

การจัดการและการดูแลผู้ป่วยโรคตับจากยา

• รับผู้ป่วยไว้ในโรงพยาบาล หากมีภาวะตับวาย
• รักษาแบบประคับประคอง
• รักษาโดยการล้างท้องและให้ยาต้านพิษในกรณีได้รับยาเกินขนาด
• หยุดยาที่สงสัยและสังเกตอาการภายหลังจากหยุดยา
• หลีกเลี่ยงการให้ยาซ้ำแก่ผู้ป่วย
• ติดตามระดับเอมไซม์ตับ กรณีได้รับยาที่เป็นพิษต่อตับสูง เช่น INH, statin, amiodarone ควรทําการติดตามทุก 3-6 เดือน

ที่มา : ยาวิพากษ์ ปีที่8 ฉบับที่ 30 มีนาคม-พฤษภาคม 2560 https://bit.ly/3Oaz3pn