ล้างจมูกติดต่อกันทุกวันเป็นอันตรายหรือไม่

ปัญหาสถานการณ์ฝุ่นละอองและมลภาวะอากาศ ทำให้หลายคนเริ่มสนใจการดูแลตัวเองด้วยการล้างจมูกเพื่อชะล้างสิ่งสกปรกหรือสารก่อภูมิแพ้ในโพรงจมูกออกด้วยน้ำเกลือ แต่การล้างจมูกนั้นมีทั้งประโยชน์และโทษ เราไปเรียนรู้วิธีล้างจมูกเพื่อการดูแลตัวเองอย่างถูกต้องกัน

ข้อดีของการล้างจมูก

• ช่วยชำระสิ่งสกปรก มลพิษหรือสารก่อภูมิแพ้ที่อยู่ในโพรงจมูก โดยเฉพาะสิ่งแปลกปลอมที่รวมตัวเป็นน้ำมูกข้นเหนียวที่ไม่สามารถระบายออกได้เอง
• ลดอาการคัดจมูก ภูมิแพ้ น้ำมูกไหล คันจมูก หรือจาม
• ลดปัจจัยกระตุ้นและความรุนแรงของโรค เช่น ลดจำนวนเชื้อโรคที่อยู่ในจมูกหรือโพรงไซนัส ลดหรือระบายหนองจากโพรงไซนัสซึ่งทำให้กลุ่มผู้ป่วยไซนัสอักเสบมีอาการดีขึ้น
• ช่วยทำให้เยื่อบุจมูกมีความชุ่มชื้น บรรเทาการระคายเคืองและลดการอักเสบภายในโพรงจมูก
• การล้างจมูกก่อนใช้ยาพ่นทางจมูกหรือยาหยอดจมูกทำให้ยาสัมผัสกับเยื่อบุโพรงจมูกได้ดี เพิ่มประสิทธิภาพของการใช้ยามากขึ้น

ควรเริ่มล้างจมูกเมื่อใด

เริ่มล้างจมูกได้เมื่อมีอาการคัดจมูก มีน้ำมูกข้นเหนียว เริ่มมีอาการของไซนัสอักเสบ (เช่น มีเสมหะในลำคอหรือรู้สึกมีกลิ่นเหม็นภายในจมูก) หายใจเอาฝุ่นควัน หรือสูดดมมลพิษหรือสารก่อภูมิแพ้เข้าไป หรือผู้ที่ต้องใช้ยาพ่นหรือยาหยอดจมูก ก็สามารถล้างจมูกก่อนใช้ยาดังกล่าวได้

ใครบ้างที่สามารถล้างจมูก

• การล้างจมูกสามารถทำได้ในกลุ่มบุคคลทั่วไปและกลุ่มผู้ป่วยที่มีโรคทางจมูกและระบบทางเดินหายใจ โดยสามารถล้างจมูกได้เมื่อมีอายุตั้งแต่ 2 ปีขึ้นไป
• ไม่แนะนำการล้างจมูกในผู้ป่วยที่มีความผิดปกติทางระบบประสาทหรือการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อเนื่องจากอาจเกิดการสำลักได้

คำแนะนำในการล้างจมูก

• โดยทั่วไปแนะนำให้ล้างจมูกวันละ 2 ครั้ง ตอนเช้าและก่อนนอน หรือมากกว่านั้นกรณีที่มีอาการทางจมูก เช่น มีน้ำมูกมาก คัดจมูก หรือช่วงเวลาก่อนใช้ยาพ่นหรือยาหยอดจมูก
• ควรเลือกสารละลายสำหรับล้างจมูกให้เหมาะสม ซึ่งแนะนำให้ใช้น้ำเกลือปราศจากเชื้อ ความเข้มข้น 0.9% ของเกลือโซเดียมคลอไรด์ เนื่องจากไม่ก่อให้เกิดการระคายเคืองบริเวณเยื่อบุโพรงจมูก การล้างจมูกติดต่อกันเป็นประจำเป็นอันตรายหรือไม่

แพทย์ผู้เชี่ยวชาญส่วนใหญ่ไม่แนะนำให้ล้างจมูกติดต่อกันทุกวันเป็นระยะเวลานาน เนื่องจากมีการศึกษาบ่งชี้ว่าการล้างจมูกด้วยน้ำเกลือติดต่อกันทุกวันในผู้ที่มีโรคโพรงจมูกไซนัสอักเสบเป็นระยะเวลานานกว่า 12 เดือน ทำให้การเกิดโรคโพรงจมูกไซนัสอักเสบซ้ำเพิ่มขึ้นถึง 60% ซึ่งคาดว่าเกิดจากการล้างจมูกด้วยน้ำเกลือเป็นเวลานานอาจรบกวนหรือลดระบบป้องกันทางภูมิคุ้มกันที่สะสมในน้ำมูกหรือเมือกที่ปกป้องโพรงจมูกได้

ที่มา : คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
https://pharmacy.mahidol.ac.th/dic/knowledge_full.php?id=43