ทำความรู้จัก “ภาวะเสียการสื่อภาษา (Aphasia)”

ภาวะเสียการสื่อภาษา (Aphasia) เป็นภาวะที่เกิดจากความผิดปกติของระบบประสาท ซึ่งมักเป็นผลมาจากสมองได้รับความเสียหายจากภาวะเส้นเลือดในสมองแตกหรือการได้รับบาดเจ็บบริเวณศีรษะรวมถึงการผ่าตัดสมอง ในบางรายอาจจะมีอาการเกิดขึ้นอย่างช้าๆ

สาเหตุของภาวะเสียการสื่อภาษา อาจมาจากเนื้องอก การติดเชื้อในสมอง โรคทางระบบประสาท หรือภาวะเสื่อมถอยของสมองอย่างโรคสมองเสื่อม โดยส่วนมากแล้วมักพบในผู้ป่วยที่มีอาการเส้นเลือดในสมองแตกมากที่สุด ส่วนภาวะเสียการสื่อภาษา (Aphasia) แบบชั่วคราวมักมีสาเหตุมาจากอาการไมเกรน อาการชัก หรือภาวะสมองขาดเลือดชั่วคราว ซึ่งเป็นภาวะที่เสี่ยงต่อการเกิดอาการเส้นเลือดในสมองแตกหรือโรคหลอดเลือดสมองได้ในอนาคต

อาการของภาวะเสียการสื่อภาษา (Aphasia)

ภาวะเสียการสื่อภาษา (Aphasia) ในแต่ละคนจะมีอาการที่ต่างกันไป ขึ้นอยู่กับบริเวณและความรุนแรงที่สมองได้รับความเสียหาย ส่งผลต่อการพูด การทำความเข้าใจ การอ่าน การเขียน การสื่อสารและการรับสาร เช่น พูดได้แค่ประโยคสั้นๆ หรือพูดไม่จบประโยค ไม่สามารถเรียบเรียงประโยคในการพูดหรือการเขียนให้ผู้ฟังเข้าใจได้ ใช้คำไม่เหมาะสม เลือกใช้คำหนึ่งแทนที่อีกคำ พูดคำที่ไม่มีความหมาย หรือไม่เข้าใจในบทสนทนาของผู้อื่น เช่น

1. ภาวะเสียการสื่อภาษา (Aphasia) แบบที่สื่อสารได้ อาการของผู้ป่วยกลุ่มนี้จะสามารถพูดได้ปกติ แต่ไม่สามารถเข้าใจในสิ่งที่คนอื่นพูด ไม่สามารถใช้ภาษาได้อย่างถูกต้อง ใช้คำที่ไร้สาระ คำฟุ่มเฟือย หรือใช้คำไม่ถูก และไม่ทราบว่าผู้อื่นไม่เข้าใจ
2. ภาวะเสียการสื่อภาษา (Aphasia) แบบที่ไม่สามารถสื่อสารได้ ผู้ป่วยที่มีอาการในภาวะนี้จะมีปัญหาด้านการสื่อสารโดยเข้าใจสิ่งที่ผู้อื่นสื่อสารได้ดีกว่าการพูดสื่อสารออกไป ผู้ป่วยจะสื่อสารได้แค่ประโยคสั้นๆ พูดไม่จบประโยคหรืออาจลืมคำบางคำ และไม่สามารถเข้าใจสิ่งที่ผู้อื่นสื่อสารได้ทั้งหมด
3. ภาวะเสียการสื่อภาษา (Aphasia) แบบ Conduction ผู้ป่วยกลุ่มนี้จะมีความเข้าใจและสามารถใช้ภาษาได้ดีทั้งการพูดและการเขียน พูดได้คล่อง แต่ไม่สามารถพูดตามได้หรือหากพูดตามจะพูดผิด
4. ภาวะเสียการสื่อภาษา (Aphasia) แบบ Global ผู้ป่วยที่มีภาวะนี้จะเกิดจากสมองซีกซ้ายได้รับความเสียหายทั้งส่วนหน้าและส่วนกลาง จึงทำให้ส่งผลให้ผู้ป่วยมีปัญหาทั้งการสื่อสารและการรับสาร ไม่สามารถอ่านหรือเขียนได้ มีอาการของภาวะบกพร่องทางการสื่อความแบบที่สามารถสื่อสารได้และไม่ได้รวมกัน

วิธีการรักษาผู้ป่วยภาวะเสียการสื่อภาษา (Aphasia)

ใช้การบำบัดทางการพูดและภาษาเป็นหลัก เพื่อฟื้นฟูความสามารถด้านการใช้ภาษาและเสริมทักษะการสื่อสาร หลังจากเข้ารับการบำบัดแล้ว ผู้ป่วยมักจะมีอาการดีขึ้นหากได้รับการบำบัดติดต่อกันสม่ำเสมอ แต่บางรายที่มีการบาดเจ็บทางสมองรุนแรงมากก็อาจจะต้องใช้เวลาบำบัดนานขึ้น

ในส่วนของญาติหรือบุคคลใกล้ชิดผู้ป่วยภาวะเสียการสื่อภาษา (Aphasia) ควรสื่อสารกับผู้ป่วยด้วยประโยคสั้นๆ ช้าๆ ไม่ซับซ้อน ในบรรยากาศที่เงียบสงบ พร้อมใช้ภาษาท่าทางประกอบ และควรกระตุ้นให้ผู้ป่วยพยายามสื่อสารบ่อยๆ เพื่อช่วยบำบัดให้ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น และควรทำความเข้าใจอาการที่ผู้ป่วยประสบอยู่ ไม่ควรใช้อารมณ์หรือกดดันให้ผู้ป่วยรู้สึกท้อแท้และเครียดกับภาวะที่ตนเองประสบอยู่มากไปกว่าเดิม

ที่มา : กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข
https://www.dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=31735