“ไม่” “อย่า” “ห้าม” “หยุด” คำพูดเชิงลบหยุดพัฒนาการลูก

คุณพ่อ คุณแม่ หรือผู้ที่เลี้ยงเด็ก เคยลองสังเกตตัวเองกันหรือไม่ว่าเราพูดคำว่า “ไม่” “อย่า” “ห้าม” “หยุด” กับลูกกี่ครั้งกัน หากลูกกำลังอยู่ในวันซนด้วยแล้ว คำเหล่านี้คุณพ่อคุณแม่อาจพูดจนนับไม่ถ้วนแล้ว ไม่ว่าจะเป็น “อย่าเทน้ำบนพื้น” “อย่าฉีกกระดาษเล่นซิลูก” “อย่าเอาดินสอเขียนผนัง ทำไมดื้ออย่างนี้ ถ้าทำอีก แม่จะไม่รักแล้ว !!!

การว่ากล่าวตักเตือนบอกลูกหรือสอนให้ลูกรู้ว่าการทำเลอะเทอะ ทำบ้านสกปรก หรือเล่นอันตราย ไม่ได้เป็นสิ่งผิด กลับเป็นการสนับสนุนให้พ่อแม้ได้บอกได้สอน แต่ควรทำในวิธีที่เหมาะสมกับการรับรู้ของเด็กและจิตวิทยาในการเลี้ยงดูลูกหรือแม้กระทั่งการจัดสภาพแวดล้อม สถานที่ และอุปกรณ์ให้เหมาะสมกับการเล่นแบบเลอะๆ ได้ เช่น

“แม่รู้ว่า หนูอยากเทน้ำบนพื้นใช่ไหมจ๊ะ แต่เทในบ้านมันจะหกเลอะเทอะ แม่จะเสียเวลาที่จะเล่นกับหนู เพราะต้องมาเช็ดทำความสะอาด เราออกไปเทน้ำข้างนอกบ้านแทนดีไหม” สังเกตว่า จะมีการสะท้อน ว่าเราเข้าใจความต้องการการอยากเทน้ำเล่นของเขา แต่บอกผลเสียที่ตามมา พร้อมยื่นข้อเสนอใหม่ให้ และสุดท้ายให้เข้าเป็นคนตัดสินเลือกเอง

“โอ้โห้ ลูกเขียนรูปบนผนังบ้านสวยมากๆ เลย แม่ชื่นชมที่หนูวาดรูปได้เก่งมาก แต่ถ้าเราเอากระดาษไปติดที่ผนัง แล้วเขียน พอเขียนครบ เราก็เอากระดาษแผ่นใหม่มาติดแทน ก็จะวาดได้ตลอดไป แบบนี้ดีกว่าไหมลูก”

วิธีการพูดเชิงบวก และให้ได้ผลทางจิตวิทยานั้นอาจต้องพูดยาวมาก แต่ถ้าเรายอมปรับครั้งเดียว ให้เขาเข้าใจ แล้วต่อไปเขาไม่ทำอีกมันจะประหยัดเวลา ลดอารมณ์หงุดหงิด เซฟพลังงาน ซึ่งจะได้ผลที่ดีกว่าในระยะยาวมากกว่าการบ่นด่าว่าเขาซ้ำๆ ซึ่งพฤติกรรมของลูกน้อยก็ไม่เปลี่ยนอยู่ดี

ทุกครั้งที่พูดคำว่า “ไม่” “อย่า” “ห้าม” “หยุด” ก็คือการเด็ดยอดอ่อนแห่งจินตนาการ พัฒนาการ ความคิดสร้างสรรค์ พรสวรรค์ของลูกทิ้งไปแล้ว

ที่มา : ศูนย์สื่อสารสาธารณะ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข
https://multimedia.anamai.moph.go.th/help-knowledgs/child-rearing/