การใช้ยาให้ปลอดภัยในผู้สูงอายุ

การใช้ยาในผู้สูงอายุเป็นเรื่องสำคัญ เพราะต้องใช้รักษาโรคและอาการเจ็บป่วยต่างๆ แต่เนื่องจากผู้สูงอายุมีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย ซึ่งไม่แข็งแรงสมบูรณ์เหมือนก่อนก็อาจก่อให้เกิดอันตรายในการใช้ยาได้

แนวทางในการใช้ยาอย่างปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุ มีดังนี้

1. ควรติดตามรับการรักษาจากแพทย์อย่างสม่ำเสมอ
2. ศึกษารูปร่าง ลักษณะ และสรรพคุณของยาที่ใช้อยู่ พร้อมทั้งแจ้งแพทย์เมื่อมีอาการข้างเคียงซึ่งอาจเกิดจากยาที่ได้รับ
3. ผู้สูงอายุไม่ควรซื้อยาสมุนไพร, ยาหม้อ รวมถึงยาลูกกลอนมากินเอง เพราะเสี่ยงต่อการรับยาที่อาจผสมยาประเภทสเตียรอยด์ ซึ่งมีผลเสียในระยะยาว
4. ไม่ควรเก็บสะสมยาเก่า แต่ควรเอายาสมุนไพรและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ใช้อยู่ทั้งหมดไปด้วยทุกครั้งเมื่อต้องพบแพทย์ เพื่อหลีกเลี่ยงและลดความซ้ำซ้อนของการใช้ยา ผลเสียของยา และยาตีกัน
5. ควรกินยาตามแพทย์สั่ง ไม่ปรับเพิ่มลดหรือหยุดยาเอง เพื่อป้องกันการเกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยา
6. ในรายที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองหรือขยับร่างกายไม่ได้ ควรมีผู้ดูแลช่วยจัดยาให้แต่ไม่ควรแบ่งยาล่วงหน้า ถ้าจำเป็นควรจัดแบ่งแบบวันต่อวัน หากยาอยู่ในแผงฟอยล์หรือซองสีชา ควรตัดแบ่งทั้งฟอยล์และไม่แกะยาออกจากแผงฟอยล์

สำหรับลูกหลานอาจช่วยแนะนำและทบทวนผู้สูงอายุทุกครั้งที่ได้รับยาใหม่ ช่วยตั้งนาฬิกาปลุก ตั้งแจ้งเตือนในโทรศัพท์มือถือ หรือจดปฏิทินไว้เพื่อป้องกันการลืมกินยา นอกจากนี้หากต้องการจะแบ่งยาตามมื้อไว้ล่วงหน้าควรตัดแบ่งทั้งฟอยล์และไม่แกะยาออกจากแผงฟอยล์หรือแผงยาเพราะยาอาจเสื่อมสภาพได้

ยาที่ควรระมัดระวังการใช้ในผู้สูงอายุเป็นพิเศษ ได้แก่

• ยาแก้แพ้ ยานอนหลับ ยาคลายเครียด : ยา 3 กลุ่มนี้ทำให้เกิดอาการง่วงซึม มึนงง ซึ่งอาจทำให้เกิดอุบัติเหตุระหว่างใช้ยาได้ ดังนั้นจึงควรหลีกเลี่ยงเพื่อความปลอดภัย
• ยาแก้ปวดอักเสบ (NSAIDs) : ยากลุ่มนี้มีผลข้างเคียงคือทำให้ทางเดินอาหารเกิดการระเคือง และหากกินอย่างต่อเนื่องอาจทำให้เลือดออกในทางเดินอาหารได้ นอกจากนี้ยากลุ่มนี้ยังมีผลทำให้ไตวายอีกด้วย
• ระวังการใช้ยากลุ่มโรคประจำตัว เช่น ยารักษาความดันโลหิตสูง ยาเบาหวาน ห้ามหยุดยา เพิ่มหรือลดขนาดยาเองอย่างเด็ดขาด และควรกินให้ตรงเวลาทุกวัน

หากมีข้อสงสัยไม่ว่าจะเป็นเรื่องยาหรือสุขภาพอย่านิ่งนอนใจ ควรปรึกษาแพทย์ หรือเภสัชกร เพื่อที่จะได้ใช้ยาอย่างปลอดภัยต่อสุขภาพของผู้สูงอายุนั่นเอง

ที่มา : สำนักคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)
https://bit.ly/40aMCeF