ปัสสาวะเล็ดราด เรื่องไม่เล็กของผู้สูงวัย

หลายคนกำลังเจอปัญหานี้อยู่หรือเปล่า ไม่ว่าจะพยายามชวนคุณพ่อคุณแม่หรือญาติผู้ใหญ่ออกไปเที่ยวข้างนอกกี่ครั้ง ท่านปฏิเสธทุกครั้ง เพราะกังวลเรื่องการเข้าห้องน้ำระหว่างทาง นี่อาจเป็นสัญญาณว่าผู้สูงวัยที่เคารพรักของเราอาจกำลังมีปัญหาปัสสาวะเล็ดราด

ผู้สูงวัยที่พบภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ ส่วนหนึ่งไม่ทราบถึงอาการจึงขาดการดูแลป้องกัน และผู้สูงอายุบางส่วนก็ไม่อยากไปหาหมอ เพราะกลัวว่าจะเป็นการรบกวนลูกหลาน ซึ่งฟังดูแล้วเหมือนเป็นปัญหาที่เล็กแต่ไม่เล็กนะคะ แต่ถ้าเราดูแลได้ทันท่วงทีก็จะสามารถรักษาหายได้อย่างรวดเร็ว

สาเหตุของปัสสาวะเล็ดราด เกิดได้จากหลายสาเหตุ ได้แก่ กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานเริ่มหย่อนคล้อยสมรรถภาพตามวัย ภาวะทางสมอง อาการเกี่ยวกับไขสันหลัง เส้นประสาท รวมไปถึงเรื่องของโครงสร้างของร้างกายที่ไม่สามารถควบคุมได้

ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะปัสสาวะเล็ดราด

• พบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย เนื่องมาจากโครงสร้างของร่างกาย เพศหญิงจะมีท่อปัสสาวะที่สั้นกว่าเพศชาย หรือรูปแบบของภาวะที่เกิดแรงดันในตัวของกระเพาะปัสสาวะทำให้มีการเล็ดไหลของปัสสาวะและเกิดการติดเชื้อได้ง่าย ส่วนในเพศชายอย่าเพิ่งชะล่าใจเพราะเมื่ออายุ 50 ปีขึ้นไปจะมีความเสี่ยงของต่อมลูกหมากโตและหากไม่ได้รับการดูแลที่ถูกต้องก็อาจจะมีการกดเบียดบริเวณกระเพาะปัสสาวะส่งผลให้มีอาการปัสสาวะเล็ดราดในเพศชายได้เช่นกัน
• ช่วงอายุ แม้ว่าอายุจะมากแต่ถ้าได้รับการดูแลที่เหมาะสม หรือออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ มีการตรวจเช็คในเรื่องของปัสสาวะเล็ดราดอยู่เป็นประจำ จะช่วยให้ผู้สูงอายุมีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดอาการปัสสาวะเล็ดราดต่ำกว่าคนที่ไม่ได้ดูแลเรื่องสุขภาพเลย ส่วนในคนที่พบว่ามีอาการปัสสาวะเล็ดราดแล้วปล่อยให้ร่างกายมีความเสื่อมตามสภาพไป มีการศึกษาพบว่าอาการดังกล่าวจะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เมื่ออายุมากขึ้น
• น้ำหนักตัวที่เกินเกณฑ์มาตรฐาน ปกติเราจะดูที่ Body Mass Index (BMI) เมื่อไหร่ที่ร่างกายมี BMI เยอะจะส่งผลให้ช่องท้องของเรามีการเพิ่มแรงดันทำให้เกิดอาการปัสสาวะเล็ดได้ง่าย
• การรับประทายาหรืออาหารบางชนิด อาจต้องมีการปรึกษานักโภชนาการควบคู่ในการดูแลสุขภาพด้วย

ผลกระทบต่อการปัสสาวะเล็ดราด

1. มิติของครอบครัวและสังคม เช่น เวลาที่เราอยากให้ท่านออกไปข้างนอกกับเรา แต่ท่านไม่อยากไป ก็อาจส่งผลต่อความสัมพันธ์ของครอบครัว
2. ส่งผลกระทบต่อจิตใจ เพราะการไม่ได้เข้าสังคมกลัวว่าจะเกิดความอับอาย ไม่อยากเป็นภาระทำให้ผู้สูงอายุยอมที่จะอยู่คนเดียวจนกลายเป็นความโดดเดี่ยว ไม่มั่นใจในตัวเอง ไปจนถึงภาวะซึมเศร้า ในที่สุด

การดูแลผู้สูงอายุที่มีปัญหาปัสสาวะเล็ดราด
ปัญหาปัสสาวะเล็ดราดเป็นเรื่องธรรมชาติของชีวิต ลูกหลานมีส่วนช่วยดูแลผู้สูงอายุที่บ้านได้โดยวิธีการต่างๆ คือ การใช้ผ้ารองซับ โดยเลือก CC ที่เหมาะสมให้ผู้สูงอายุใส่ระหว่างเดินทาง ทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกว่าท่านไม่ได้เป็นภาระ ไม่ว่าจะไปที่ไหนเราก็ไม่ได้ลำบากเลย

จะรู้ได้อย่างไรว่ามีอาการปัสสาวะเล็ดราดหรือไม่

1. ปัสสาวะไหลออกมาโดยไม่ทันตั้งตัว หรือไม่ได้ตั้งใจว่าจะปัสสาวะ
2. ทดสอบการหยุดไหลของปัสสาวะ โดยเมื่อเข้าห้องน้ำลองกลั้นไม่ให้ปัสสาวะไหลออกมา ถ้าสามารถควบคุมได้แสดงว่าอยู่ในภาวะปกติ แต่หากกลั้นแล้วปัสสาวะไม่หยุดไหลหรือหยุดไหลช้านั่นอาจแสดงว่าร่างกายกำลังมีอาการผิดปกติแล้ว

การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน

• ดื่มน้ำในปริมาณที่เหมาะสม
• ก่อนเข้านอน 3-4 ชั่วโมง ควรดื่มน้ำให้น้อยลง
• รับประทานอาหารที่มีกากใยสูง ป้องกันท้องผูก
• งดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์หรือคาเฟอีน เช่น กาแฟ น้ำชา
• หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นให้เกิดการไอ จาม เช่น กลิ่นบุหรี่ ฝุ่นละออง
• ควบคุมน้ำหนักตัวให้เหมาะสม

ที่มา :
1.MahidolChannel https://bit.ly/3YDynPb
2.โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย https://bit.ly/3I8gwKM